Een kalknagel – ook wel bekend als een schimmelnagel – is een veelvoorkomende aandoening aan de teennagels (en soms ook vingernagels). Hoewel het meestal onschuldig is, kan het ongemak, schaamte of zelfs pijn veroorzaken. Bovendien is het besmettelijk en hardnekkig. In deze uitgebreide blog lees je wat een kalknagel precies is, hoe het ontstaat, hoe je het herkent en vooral: wat je eraan kunt doen.
Wat is een kalknagel of schimmelnagel?
Een kalknagel is een nagel die geïnfecteerd is met een schimmel. In medische termen wordt dit onychomycose genoemd. De schimmel die zich nestelt in de nagel of de nagelriem zorgt ervoor dat de nagel dikker wordt, geel of bruin verkleurt en brokkelig aanvoelt.
De naam ‘kalknagel’ komt van het witte of geelachtige, brokkelige uiterlijk dat doet denken aan kalk. De aandoening ontstaat meestal aan de tenen, vooral aan de grote teen, maar kan zich ook uitbreiden naar andere nagels.
Hoe ontstaat een schimmelnagel?
De veroorzaker is meestal een dermatofyt (een schimmelsoort), maar ook gisten en schimmels uit de omgeving kunnen kalknagels veroorzaken. Schimmels groeien goed in warme, vochtige omgevingen – denk aan zwembaden, sportscholen, douches en afgesloten schoenen.
Factoren die het risico op kalknagels vergroten:
-
Slechte hygiëne van voeten en nagels
-
Veel zweten of zweetvoeten
-
Te strakke of slecht ventilerende schoenen
-
Lopen op blote voeten in openbare ruimtes
-
Slecht knippen of beschadigen van de nagel
-
Verminderde weerstand of diabetes
-
Oudere leeftijd (nagels groeien trager)
Hoe herken je een kalknagel?
Een schimmelnagel herken je aan verschillende kenmerken:
Visuele symptomen:
-
Gele, witte of bruinachtige verkleuring van de nagel
-
Verdikte nagel (soms pijnlijk bij druk in de schoen)
-
Brokkelig of loslatend nageloppervlak
-
Witte of doffe plekken in of onder de nagel
-
Slechte geur (in sommige gevallen)
-
Loslatende nagel van het nagelbed
Let op: Een kalknagel begint vaak aan de zijkant of top van de nagel en breidt zich langzaam uit naar het nagelbed. Zonder behandeling wordt de nagel steeds verder aangetast.
Is een kalknagel besmettelijk?
Ja, een kalknagel is besmettelijk. Je kunt het overdragen aan anderen, maar ook jezelf opnieuw besmetten via sokken, schoenen, handdoeken of oppervlakken.
Voorbeelden van besmettingsbronnen:
-
Blote voeten in zwembaden, sauna’s en sportscholen
-
Delen van nagelknippers of scharen
-
Beddengoed, sokken en schoenen
-
(Eigen) handen: bij nagelbijten of krabben
Daarom is het belangrijk om niet alleen te behandelen, maar ook maatregelen te nemen om verspreiding te voorkomen.
Wat kun je doen tegen een kalknagel?
Er zijn verschillende behandelmogelijkheden, afhankelijk van de ernst en duur van de infectie.
Topische (uitwendige) behandeling
Bij een lichte tot matige infectie kun je beginnen met lokale middelen.
Voorbeelden van uitwendige behandelingen:
-
Antischimmelnagellak (bijvoorbeeld Loceryl, Excilor, Mycosan)
-
Schimmeldodende crèmes of tincturen
-
Olie met tea tree, lavendel of oregano (natuurlijke alternatieven met antimicrobiële werking)
Belangrijk: Topische behandelingen moeten langdurig en consequent worden toegepast (vaak 6 tot 12 maanden) om effectief te zijn.
Medicatie via de huisarts
Bij ernstige, uitgebreide of hardnekkige infecties kan de arts orale medicatie voorschrijven.
-
Voorbeelden: Terbinafine, Itraconazol, Fluconazol
-
Behandelduur: vaak 3 tot 6 maanden
-
Effectiever bij diepere infecties, maar kan bijwerkingen hebben
Let op: gebruik alleen onder begeleiding van een arts, vanwege mogelijke leverbelasting of interacties met andere medicijnen.
Laserbehandeling
Sommige klinieken bieden lasertherapie aan. De laser dringt diep in de nagel en doodt de schimmel door warmte.
-
Behandeling is pijnloos en duurt enkele minuten per nagel
-
Vaak meerdere sessies nodig
-
Niet altijd vergoed door verzekeraar
Nagel verwijderen (in uitzonderlijke gevallen)
Bij zeer ernstige infectie of als andere behandelingen niet werken, kan de arts kiezen voor het (deels) verwijderen van de nagel, al dan niet chirurgisch. Daarna kan de nieuwe nagel zonder schimmel teruggroeien.
Hoe lang duurt herstel van een kalknagel?
Een kalknagel geneest niet van de ene op de andere dag. Zelfs met een effectieve behandeling duurt het maanden voordat de nagel volledig is uitgegroeid.
Gemiddeld:
-
Teennagel groeit 1-2 mm per maand
-
Volledige uitgroei kan 9 tot 12 maanden duren
-
Vingernagels groeien sneller: gemiddeld 4 tot 6 maanden voor herstel
Geduld en discipline zijn essentieel: consistent behandelen is belangrijker dan snel resultaat verwachten.
Wat kun je doen om herhaling van een kalknagel te voorkomen?
Een schimmelnagel komt gemakkelijk terug als je geen goede preventieve maatregelen neemt. Hier zijn de belangrijkste tips:
Dagelijkse verzorging:
-
Houd voeten droog en schoon
-
Droog goed tussen de tenen na het douchen
-
Draag dagelijks schone katoenen sokken
-
Wissel regelmatig van schoenen en ventileer ze
-
Draag slippers in openbare douches en kleedkamers
Hygiëne:
-
Desinfecteer nagelknippers en vijlen na gebruik
-
Was sokken en handdoeken op minstens 60 graden
-
Gebruik schimmeldodende poeder of spray in schoenen
Extra tips:
-
Vermijd nagellak tijdens de behandeling (nagel kan niet ademen)
-
Verhoog je weerstand met gezonde voeding en voldoende slaap
-
Behandel ook je schoenen met speciale sprays om herinfectie te voorkomen
Wanneer moet je naar de huisarts met een kalknagel?
Raadpleeg je huisarts bij:
-
Ernstige verkleuring of verdikking van meerdere nagels
-
Pijn of ontsteking rond de nagel
-
Terugkerende infecties ondanks behandeling
-
Verminderde afweer (bijvoorbeeld door diabetes)
Een arts kan de nagel eventueel opsturen voor laboratoriumonderzoek om zeker te weten of het om een schimmelinfectie gaat.
Tot slot
Een kalknagel is vervelend, maar goed te behandelen met geduld, discipline en aandacht voor hygiëne. Hoe eerder je begint met behandelen, hoe groter de kans op succes. Of je nu kiest voor een antischimmellak, natuurlijke olie, medicatie of laser: consistentie is de sleutel. Voorkomen is bovendien minstens zo belangrijk als genezen. Verzorg je voeten dagelijks, en bescherm ze goed op risicovolle plekken.
Laat je niet ontmoedigen door de tijd die het kost – een gezonde, schone nagel groeit langzaam, maar het resultaat is het waard.